نظام سلامت؛ اولین تغییر پساکرونایی جهان در غرب

به گزارش ایکنا، شیوع کرونا در جهان به شدت بر مسائل اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف انسانی اثرات عمیقی گذاشته که به نظر نمی‌رسد این آثار حتی تا سال‌ها بعد از اتمام این بحران جهانی از بین بروند. موضوع دیگری که در این میان اهمیت بسیار زیادی دارد، تغییراتی است که بعد از اتمام بحران کرونا در کشورهای مختلف رخ می‌دهد و به‌ طور کامل جهان را به قبل از کرونا و بعد از کرونا تقسیم می‌کند.

دامنه این تغییرات در ابعاد اجتماعی و اقتصادی بسیار گسترده است؛ از تغییر کامل در نظام‌های بهداشتی و سلامت عمومی تا تعطیلی تعداد زیادی از کسب و کارهای خُرد. برای مثال آمریکا یکی از کشورهایی است که با توجه به وضعیت نظام بهداشتی و سلامت خود، بعد از بحران کرونا با تغییرات بسیاری در اقتصاد و اجتماع رو‌به‌رو شود. فقط تعداد معدودی از کشورها مراقبت‌های بهداشت جهانی ندارند و آمریکا تنها کشور توسعه‌یافته در این فهرست است. این امر می‌تواند سرآغازی باشد که سایر نقاط جهان را به سمت مراقبت‌های بهداشتی رایگان سوق دهد.

جاده اطمینان از سلامتی و تندرستی هرگز تا این اندازه پردست‌انداز نبوده، چراکه جهان از زمان جنگ جهانی دوم با بزرگترین بحران بهداشت روبه‌روست. شیوع کرونا در جهان باعث شد که برخی از مشکلات نظام سلامت در کشورهای جهان به‌طور کامل عیان شود. در این بین وضعیت آمریکا و اروپا با توجه به کاستی‌های نظام خدمات بهداشتی در این کشورها بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. از نظر کارشناسان این بحران بهداشتی پیامدهای اقتصادی قابل توجهی برای اقتصاد و نظام‌های سیاسی این کشورها خواهد داشت و منعکس‌کننده شوک‌های عرضه و تقاضای متفاوتی از بحران‌های گذشته است.

کارشناسان بر این باورند که در این شرایط اولویت اول به حفظ سلامتی و امنیت افراد در حد امکان اختصاص دارد. کشورها می توانند با هزینه بیشتر به تقویت سیستم‌های بهداشتی خود، از جمله تجهیزات محافظ شخصی مانند ماسک و دستکش، اقداماتی در جهت غربالگری افراد، انجام آزمایش‌های تشخیصی و تختخواب‌های اضافی بیمارستان کمک کنند.

با این همه کمبودهایی که در کشورهای اروپایی و آمریکا از همان روزهای اول دیده شد، نشان داد که نظام بهداشتی این کشورها در شرایط بحرانی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای افراد باشد. کمبود تخت بیمارستانی، کمبود پرسنل و متخصص، عدم تهیه و توزیع اقلام بهداشتی در بیمارستان‌ها به اندازه کافی باعث شد که برخی اعتقاد داشته باشند که این بیماری در نهایت باعث تغییرات ساختاری در نظام پزشکی و سلامت کشورها خواهد شد.

برای مثال «لس‌آنجلس تایمز» در یادداشتی با اشاره به کمبودهای نظام سلامت در آمریکا نوشت: بیماری همه‌گیر کرونا در حال حاضر یک تغییر مهم را ایجاد می‌کند؛ این بیماری باعث شده تحرکات برای بازسازی چگونگی ارائه خدمات اولیه پزشکی و پرداخت هزینه‌های سلامت سرعت بیشتری بگیرد.

این یادداشت با ذکر مثالی از مدیریت بیماران از راه دور نوشته است: مشاوره تلفنی یا ایمیل ممکن است راحت‌تر باشد. به پزشکان و بیماران امکان ارتباط نزدیکتر را می‌دهد و بیماری‌های مزمنی مانند دیابت از این طریق بهتر مدیریت می‌شوند.

ملیندا آبرامز (Melinda Abrams)، معاون ارشد صندوق مشترک‌المنافع (Commonwealth Fund)، بنیادی غیرانتفاعی که در مورد سیستم بهداشت و درمان تحقیق می‌کند گفت: بحران کرونا اهمیت بیمارستان‌ها را برجسته کرده است. اما اهمیت روز‌افزون وجود نظام جامع مراقبت اولیه روشن شد که می‌تواند در وهله اول به بیماران کمک کند که از بیمارستان‌ها دوری کنند.

در بریتانیا شیوع کرونا بیش از هر چیز دیگری کمبودهای نظام سلامت همگانی این کشور را موسوم به NHS نشان داد. علاوه بر کمبودهای شدید سخت‌افزاری مانند تخت بیمارستانی و دستگاه‌های تنفس مصنوعی، کمبود کادر درمانی متخصص هم مشکل دیگری بود که بیماران را آزار داد. این وضعیت تا آنجا پیش رفت که پرستاران و کادرهای بهداشتی که مدت‌ها پیش از بازنشستگی آن‌ها می‌گذشت؛ دوباره بر سر کار فراخوانده شوند. موارد و مشکلات مشابهی هم در سایر کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و اسپانیا دیده شد.

پیش از شیوع کرونا، سیاستمدارانی مانند «برنی سندرز»، سناتور آمریکایی، بارها بر لزوم تغییر نظام سلامت همگانی تأکید کردند. ضعف‌‌هایی که نظام سلامت در این کشورهای پیشرفته در مقابله با کرونا نشان داد که باعث شد لزوم تغییر در نظام بهداشتی و سلامت در این کشورها تبدیل به امری ضروری شود و بسیاری از این کشورها این تغییرات را از همین حالا شروع کرده‌اند و به نظر می‌رسد که تغییرات بیشتری در راه باشد.

 آیا کرونا باعث خواهد شد که تغییرات ساختاری در نظام سلامت آمریکا و به تبع آن سایر کشورهای اروپایی و در نهایت کشورهای دیگر به وجود بیاید؟ پاسخ به این سؤال دشوار است، اما با توجه به اهمیت نظام سلامت در جوامع، به نظر می‌رسد که کرونا زمینه‌ساز تغییراتی اساسی در سیاست‌گذاری‌های دولت‌ها در امور اجتماعی، امنیت، اقتصاد و سیاسی باشد و بهداشت، آغازگر دومینوی تغییرات بی‌سابقه در کشورها.

گزارش از محمدحسن گودرزی