اخلاق و معنویت؛ مؤلفه‌های اصلی دینداری / کرونا ربطی به ظهور امام زمان(عج) ندارد

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی، استاد حوزه و دانشگاه، در پاسخ به سؤال خبرنگار ایکنا، مبنی بر اینکه زندگی دینی و واجد رنگ خدایی، بی آنکه به افراط و تفریط آلوده شود، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ اظهار کرد: باید ببینیم انتظار ما از دین چیست، یک رویکرد این است که تمام مشکلات زندگی‌مان، حتی دوای کرونا را را از دین استخراج کنیم، یک رویکرد دیگر هم این است که از دین، به دنبال استخراج مسائل اخلاقی و معنوی باشیم، من رویکرد دوم را قبول دارم.

وی افزود: باید میان مسائل علمی و مسائل دینی تمایز قائل شویم، دین و علم، هرکدام پیام خاص خود را دارند. مسئله اقتصاد، محیط زیست و بهداشت و درمان، علمای مربوط به خود را دارد و آن‌ها باید درباره آن سخن گویند، اما اگر عالم دینی درباره این مسائل سخن بگوید و ادعا کند که راه حل آن‌ها در دین وجود دارد، هم خودش را ضایع کرده است و هم دین را. اگر کسی فکر کند می‌تواند رشد یا عدم رشد اقتصادی را با دین توضیح دهد هیچ‌وقت موفق نمی‌شود.

افزایش دین‌گریزی با دینی‌سازی تمام مسائل

فاضل میبدی با اشاره به دلایل دین‌گریزی جوانان، بیان کرد: فکر می‌کنم یکی از علت‌هایی که باعث شده است برخی از جوانان ما دین‌گریز شوند، همین بوده است که برخی از متولیان دین سعی کرده‌اند که همه چیز را دینی کنند. پدیده کرونا هم که پیش آمد، عده‌ای از همین متولیان دینی گفتند خودتان را با طب سنتی و دعا درمان کنید، بعضی هم علاوه بر این گفتند به حرم‌ها بروید و با حضور در حرم‌ها خود را در برابر بیماری واکسینه کنید، چه بسا چنین دیدگاه‌هایی، یکی از دلایل افزایش ابتلا به بیماری کرونا در کشور باشد. اگر عالمان و متخصصان پزشکی می‌گویند که مراکز زیارتی، ورزشی و ... برای مدتی تعطیل باشند، باید حرف گوش کرد وگرنه از آنجا که قدرت سرایت این بیماری بسیار بالاست، خسارات بسیار بیشتری به کشور وارد می‌شود. خوشبختانه مراجع عظام تقلید و رهبری، تأکید فرموده‌اند که همه باید مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا و دستورات وزارت بهداشت را رعایت کنند. حالا این وسط اگر کسی بگوید: «من می‌خواهم بروم مشهد پابوس امام رضا»، «امام رضا خودش نمی‌گذارد من مریض شوم» و ... این حرف‌ها بسیار غلط است و برای آن هیچ دلیل منطقی، علمی و دینی وجود ندارد.

استاد دانشگاه مفید قم در ادامه گفت: وجود دو چیز در زندگی انسان ضروری است: اخلاق و معنویت، این دو مؤلفه‌های اصلی دینداری و سبک زندگی دینی هم هستند، اگر زندگی از این دو خالی باشد، آن زندگی، حیوانی می‌شود. پایبندی به اصول اخلاقی و معنویت به معنای اتصال به خدا می‌تواند انسان را نجات دهد. این دو نیاز باید از دین تأمین شود و انسان باید بداند که این دو نیاز را از دین طلب کند، همان طور که توضیح دادم اگر چیزهای دیگری را از دین طلب کند، هر موضوعی را به دین ربط دهیم و برایش حدیثی دست‌وپا کند، هم دین را تباه می‌کند و هم خودش در رسیدن به مقصودش موفق نخواهد شد.

تریبون‌های عمومی در دست خطیبان کم‌مطالعه

وی تصریح کرد: مشکل جامعه ما این است که تریبون‌های عمومی، دست خطیبانی افتاده است که بسیار کم مطالعه می‌کنند، دنیای مدرن را نمی‌شناسند و به نظر من حتی مسائل دینی را هم خوب درک نکرده‌اند؛ هر عرصه‌ای را که دلشان بخواهد به دین ربط می‌دهند. معتقدم اگر می‌خواهیم درباره رابطه با آمریکا صحبت کنیم نباید بگوییم: «دین درباره رابطه با آمریکا چنین می‌گوید!» رابطه یا عدم رابطه با یک کشور، منوط به این است که ببینیم کارشناسان و دانشمندان علوم سیاست و روابط بین‌الملل چه می‌گویند. اگر به این مسئله توجه نشود، حکومت دینی شکست می‌خورد. همین الان در بسیاری از امورات کشور مثل بهداشت، اقتصاد و ... دچار مشکل جدی هستیم، چون خواسته‌ایم ایدئولوژی دینی را بر همه چیز مسلط کنیم. اگر از همان اول، در این نوع مسائل، سراغ کارشناسان مربوطه می‌رفتیم، بیشتر موفق می‌شدیم.

عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه گفت: کسی که سخنرانی می‌کند و می‌گوید کرونا مقدمه ظهور امام زمان(عج) است، این حرف را از کجا آورده است؟ کرونا یک بیماری است که باید علت آن را کشف کرد و با آن مبارزه کرد، چه ربطی به ظهور دارد؟ آدم گاهی از این حرف‌ها خجالت می‌کشد، من به عنوان یک روحانی می‌فهمم که بعضی حرف‌ها در تلویزیون، برای بازارگرمی است و خجالت می‌کشم. وقتی صداوسیما چنین حرف‌هایی را که واجد سطحی‌نگری در دین است، پخش کند، نتیجه‌اش می‌شود آنکه وقتی درب حرم برای رعایت مسائل بهداشتی بسته شود، عده‌ای «حیدر حیدر»گویان به سمت آن هجوم ببرند.

باید جامعه را عقلانی کنیم

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی اظهار کرد: پس کسی که می‌خواهد سبک زندگی دینی داشته باشد و از افراط و تفریط به دور بماند، در وهله اول باید انتظار خود از دین را مشخص کند و متوجه باشد که کدام مسائل را باید از دین استخراج کند، در وهله بعد، به جای استناد و اکتفا به سخنرانی‌های رایج کشور، روندی را برای مطالعه آغاز کند. البته نمی‌توانم کتاب خاصی را پیشنهاد کنم، زیرا سطح سواد و درک افراد با هم برابر نیست، اما اگر جوان‌ها می‌توانند آثار افرادی همچون شهیدمطهری، دکتر شریعتی و ... را در یک دوره مطالعاتی مطالعه کنند و در خلال آن دائماً برای خود سؤال مطرح کنند.

وی در پایان با بیان اینکه باید جامعه را عقلانی کنیم و با ابزار عقل، دین خدا را بشناسیم، گفت: عقل بزرگترین ودیعه الهی در درون انسان است، اگر از عقل و استدلال استفاده شود، بن بستی در زندگی نخواهد بود. همچنین لازم است جوانان جویای حقیقت دین، تمرکز بیشتری بر قرآن داشته باشند. قرآن حرف اول را می‌زند. آن‌هایی که فقط به احادیث استناد می‌کنند، توجه کنند که احادیث، خود، می‌گویند ما را به قرآن عرضه کنید. واقعاً احادیث مجعول و ساختگی زیاد داریم و باید آن‌ها را به قرآن عرضه کرد.