حیات پیامبر اسلام(ص) در کلام ائمه اطهار(ع)

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، زندگی رسول خدا(ص) به عنوان یک زندگی شاخص الگویی برای بشریت است که هر شخص برای رسیدن به سعادت باید از آن پیروی کند و برای شناخت بهتر این راه می‌توان احادیث نقل شده از خود آن حضرت و یا امامان دیگر را در رابطه با سیره و شخصیت ایشان مطالعه کرد و به درک واقعی از آن رسید.

در سالروز رحلت جانسوز آخرین وصی الهی این رسانه قرآنی چند حدیث کوتاه که بخشی از زندگی ایشان را به تصویر می‌کشند، برای مخاطبانش جمع‌آوری و نقل کرده است که در ذیل می‌خوانیم.

تأملی هر چند گذرا در سیره‏ حیات رسول اکرم­(ص)، انسان را با نمونه‌های فراوانی از توجه آن بزرگوار به اصول حیات آشنا می‌کند و خوشا به حال کسانی که در زندگی خویش، پیامبر اعظم(ص) را سرمشق و الگوی خود قرار داده‌‏اند. 

امیرالمؤمنین(ع) فرمودند:«وَ لَقَدْ كَانَ فِي رَسُولِ اللَّهِ ­صلی ­الله علیه و آله كَافٍ لَكَ فِي الْأُسْوَةِ وَ دَلِيلٌ لَكَ عَلَى ذَمِّ الدُّنْيَا وَ عَيْبِهَا وَ كَثْرَةِ مَخَازِيهَا وَ مَسَاوِيهَا إِذْ قُبِضَتْ عَنْهُ أَطْرَافُهَا وَ وُطِّئَتْ لِغَيْرِهِ أَكْنَافُهَا وَ فُطِمَ عَنْ رَضَاعِهَا وَ زُوِيَ عَنْ زَخَارِفِهَا.»

یعنی کافی است که پیامبر خدا(ص) را سرمشق خود قرار دهی. او سرمشق توست در بی‌­ارزش بودن دنیا و رسوایی‌‏ها و بدی­‌هایش؛ زیرا دنیا از او گرفته شد، اما برای دیگران مهیا شد و او از شیر این مادر ننوشید و از زیبایی‌­های آن برکنار شده است.

پرهیز از سخت‏‌گیری و تکلف

از دستورات مهم رسول خدا(ص) اجتناب از تکلف و ایجاد زحمت‌های بی‏‌مورد است تا جایی که فرمودند: «انی لَا أُحِبُ‏ الْمُتَكَلِّفِين‏» من متکلفان را دوست نمی‌دارم.

ساده‌زیستی در لوازم خانه

در سیره­ رفتاری و کرداری پیامبر(ص) در خصوص ساده‌زیستی ایشان نقل شده است: «وَ يَكُونُ‏ السِّتْرُ عَلَى‏ بَابِ‏ بَيْتِهِ‏ فَتَكُونُ فِيهِ التَّصَاوِيرُ فَيَقُولُ يَا فُلَانَةُ لِإِحْدَى أَزْوَاجِهِ غَيِّبِيهِ عَنِّي فَإِنِّي إِذَ نَظَرْتُ إِلَيْهِ ذَكَرْتُ الدُّنْيَا وَ زَخَارِفَهَا»، هنگامی که پیامبر به خانه آمدند، مشاهده کردند، پرده‌ای آویزان است که در آن، تصاویر و عکس‌هایی وجود دارد، اسم یکی از همسران خود را صدا زده و فرمودند: این پرده را از جلوی چشم من دور کنید، زیرا با دیدن آن به یاد دنیا و زیورهای آن می‌افتم.

امیرالمؤمنین(ع) نیز بی‏‌رغبتی پیامبر(ص) به دنیا و ظواهر آن را این ‏طور بیان کرده‌‏اند: «فَأَعْرَضَ عَنِ الدُّنْيَا بِقَلْبِهِ وَ أَمَاتَ ذِكْرَهَا مِنْ نَفْسِهِ وَ أَحَبَّ أَنْ تَغِيبَ زِينَتُهَا عَنْ عَيْنِه‏»، پس پیامبر(ص) با قلب خویش از دنیا روی گرداند و یاد آن را در خاطر خود می‌راند و دوست داشت که زینت دنیا از او نهان بماند.

ساده‏‌زیستی در مکان استراحت

امیرالمؤمنین(ع) هم‏چنین پیرامون ساده‌­زیستی پیامبر(ص) در هنگام استراحت می‌فرماید: «وَ كَانَ يَنَامُ عَلَى الْحَصِيرِ لَيْسَ‏ تَحْتَهُ‏ شَيْ‏ءٌ غَيْرُه‏» رسول خدا(ص) بر روی حصیر می‌خوابید، در حالی‌که غیر آن حصیر، چیزی زیر ایشان نبود.

ساده‌‏زیستی در خوردن و آشامیدن

امام باقر(ع) درباره ‏ساده‌­زیستی رسول خدا(ص) به هنگام تناول غذا می‌فرماید: «وَ كَانَ يَأْكُلُ‏ عَلَى‏ الْحَضِيضِ‏ وَ يَنَامُ‏ عَلَى‏ الْحَضِيض»، به هنگام خوردن غذا، در پايين مجلس می‌­نشست و در همان­ جا نیز مى‌خوابيد.

و نیز فرموده‌اند: «عَيْشَ رَسُولِ اللَّهِ­ صلی ­الله علیه و آله فَإِنَّمَا كَانَ قُوتُهُ‏ الشَّعِيرَ وَ حَلْوَاهُ‏ التَّمْرَ وَ وَقُودُهُ السَّعَفَ إِذَا وَجَدَه‏»، رسول خدا(ص) در زندگی، غذایش جو و شیرینی‏‌اش خرما و هیزمش پوست درخت خرما بود، اگر به دست می‌آورد.

ساده‌زیستی در لباس

در سیره حضرت آمده است که همواره لباس ساده‌ای به تن داشتند و از تجمل دوری می‌کردند: «كان صلّى الله عليه و آله و سلّم، يلبس من الثياب، ما وجد من إزار و رداء أو قميص أو جبّة أو غير ذلك» پیامبر اکرم(ص) هر لباسی را که می‌یافت، مانند روپوش، پیراهن، عبا و غیر این­‌ها می‌پوشید.

نشستن با فقرا و ضعفا

یکی از نشانه‌های ساده‌زیستی حضرت رسول(ص)، نشستن با فقرا و مساکین است که به علی بن ابی‌طالب(ع) نیز آن‌را توصیه می‌فرمودند: «يَا عَلِيُ!، إِنَ‏ اللَّهَ‏ وَهَبَ‏ لَكَ‏ حُبَ‏ الْمَسَاكِينِ‏ وَ الْمُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ فَرَضِيتَ بِهِمْ إِخْوَاناً وَ رَضُوا بِكَ إِمَاما» ای علی، همانا خداوند دوستی مساکین و مستضعفین را به تو عطا فرمود، پس تو به برادری آنان خشنود شدی وآنان به امامت تو خشنود شدند.

ساده‏‌زیستی در ارتباط با مردم

انس بن مالک، وجهی دیگر از ساده­‌زیستی رسول خدا(ص) را بیان  کرده است: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی ­الله علیه و آله يَعُودُ الْمَرِيضَ وَ يَتْبَعُ الْجَنَازَةَ وَ يُجِيبُ دَعْوَةَ الْمَمْلُوكِ وَ يَرْكَبُ الْحِمَار»، رسول خدا(ص) به عیادت بیمار می­‌رفت و در تشییع جنازه شرکت و دعوت بندگان را قبول می‌کرد و بر چارپا سوار می‌شد.

 اصل خدمت‏‌رسانی

از رسول خدا(ص) در اهمیت خدمت‌رسانی و یاری به مسلمانان نقل شده است: «أَيُّمَا مُسْلِمٍ خَدَمَ قَوْماً مِنَ الْمُسْلِمِينَ إِلَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ مِثْلَ عَدَدِهِمْ خُدَّاماً فِي الْجَنَّةِ» هر مسلمانى كه گروهى از مسلمانان را خدمت كند، خداوند به تعداد آنان در بهشت به او خدمتكار عطا می‌کند.

در جایی دیگر نیز بیان شده است: «و كان لا يجلس إليه أحد و هو يصلى إلا خفف صلاته و أقبل عليه، فقال أ لك حاجة فإذا فرغ من حاجته عاد إلى صلاته»، هرگاه رسول اكرم(ص) نماز مى‌خواندند و كسى نزد ايشان مى‌نشست، نماز خود را كوتاه و به او رو مى‌کردند و می‌‏فرمودند: آيا خواسته‌اى دارى؟ و بعد از آن كه حاجتش را برآورده می‌ى‏ساختند، به نماز بر مى‌گشتند.

همسایه‌داری

امام صادق(ع) نیز می‌فرمایند: «إنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَتَاهُ رَجُلٌ مِنَ الْأَنْصَارِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي اشْتَرَيْتُ دَاراً فِي بَنِي فُلَانٍ وَ إِنَّ أَقْرَبَ جِيرَانِي مِنِّي جِوَاراً مَنْ لَا أَرْجُو خَيْرَهُ وَ لَا آمَنُ شَرَّهُ قَالَ فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِيّاً وَ سَلْمَانَ وَ أَبَا ذَرٍّ قَالَ وَ نَسِيتُ وَاحِداً وَ أَظُنُّهُ الْمِقْدَادَ فَأَمَرَهُمْ أَنْ يُنَادُوا فِي الْمَسْجِدِ بِأَعْلَى أَصْوَاتِهِمْ أَنَّهُ لَا إِيمَانَ لِمَنْ لَمْ يَأْمَنْ جَارُهُ بَوَائِقَهُ فَنَادَوْا ثَلَاثاً ثُمَّ أَمَرَ فَنُودِيَ أَنَّ كُلَّ أَرْبَعِينَ دَاراً مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ يَكُونُ سَاكِنُهَا جَاراً لَه‏»

همانا شخصى از انصار نزد پیامبر آمده و گفت: اى رسول خدا(ص) من خانه‌‌اى را در محلّه فلان قبيله خريده‏‌ام و نزدیک‌ترين همسايه‏ من كسى است كه نه اميدی نسبت به او دارم و نه از شرش در امانم، حضرت رسول به علی(ع)، سلمان و ابوذر و شخص ديگرى كه نامش را فراموش كرده و احتمالًا مقداد بود.

دستور دادند كه در مسجد و با صداى بلند اعلام کنند: ايمان ندارد كسى كه همسايه‌اش از شر و آزار او در امان نباشد، پس سه مرتبه اعلام كردند و بعد از آن نیز دستور دادند كه اعلام شود هر خانه‌‏اى از روبرو و از پشت سر و سمت راست و چپ تا چهل خانه، از همسايگان انسان محسوب می‌شود.

ازدواج

در پایان این یادداشت چند حدیث نقل شده از رسول اکرم(ص) در رابطه با ازدواج نقل می‌شود.

قال رسول الله(ص): «اذا تزوج الرجل احرز نصف دینه». پیامبر خدا (صلی) فرمود: کسی که ازدواج کند، نصف دینش را حفظ کرده است. (مستدرک الوسائل، جلد ۱۴، صفحه ۱۵۴.)

قال النبی (ص): «یفتح ابواب السماء بالرحمة فی اربع مواضع: عند نزول المطر، و عند نظر الولد فی وجه الوالدین، و عند فتح باب الکعبة، و عند النکاح.» پیامبر خدا (ص) فرمود: در‌های رحمت آسمانی در چهار وقت گشوده می‌شود، موقع بارش باران، زمانی که فرزند به چهره پدر و مادرش می‌نگرد، هنگام گشوده شدن در کعبه، هنگام برپایی مراسم عقد و عروسی. (بحار الانوار، جلد ۱۰۳، صفحه ۲۲۱)

یادداشت از زینب رحیمی