نخودکی‌ عارفی مستجاب‌الدعوه بود/ ماجرای نمازهای طولانی شیخ

به بهانه سالروز وفات شیخ حسنعلی اصفهانی معرفی کوتاه از زندگی این عالم ربانی و گفت‌وگویی در رابطه با کرامات و احوالات این شیخ تهیه کرده‌ایم که به اتفاق می‌خوانیم.

شیخ حسنعلی اصفهانی در سال 1241 در اصفهان به دنیا آمد و در هفتم شهریور 1321 هجری شمسی درگذشت. وی به خاطر سکونت سال‌های پایانی عمرش در روستایی بنام نخودک در نزدیکی مشهد، مشهور به شیخ حسنعلی نخودکی بود.

شیخ نخودکی فقیه، فیلسوف و از عرفا و اخلاقیون بزرگ شیعه در سده ۱۴هجری است.  شیخ حسنعلی مقدادی اصفهانی مشهور به نخودکی فرزند علی‌اکبر فرزند رجبعلی مقدادی اصفهانی، در خانواده‌ای مذهبی متولد شده‌ است.

حسنعلی اصفهانی از آغاز نوجوانی خود، به کسب دانش و تحصیل علوم مختلف مشغول شد، خواندن و نوشتن و همچنین زبان و ادبیات عرب را در اصفهان فراگرفت و در همین شهر، نزد استادان بزرگ زمان، به اکتساب فقه، اصول، منطق، فلسفه و حِکم پرداخت.

وی فقه و فلسفه را از آخوند ملامحمد کاشانی آموخت. همچنین فلسفه و حکمت را از جهانگیرخان و تفسیر قرآن مجید را از محضر درس سیدسینا پسر سیدجعفر کشفی و چند تن دیگر از علماء عصر آموخت.

 سپس برای تکمیل معارف به نجف اشرف و به کنار مرقد علی‌بن ابی‌طالب(ع) رفت. در این شهر، از جلسات درس سیدمحمد فشارکی، سیدمرتضی کشمیری و ملااسماعیل قره‌‍باغی استفاده می‌کرد. او علاوه بر علوم معارفی و عرفانی در اصفهان و نجف دروس فقه، اصول و فلسفه را نیز از افرادی چون جهانگیر خان قشقایی، آخوند خراسانی و سید‌محمد فشارکی فراگرفت.

شیخ حسنعلی نخودکی در نجف هم‌حجره‌ای سیدحسن مدرس بود. از دوستان او می‌توان به شیخ محمد بهاری، سیدحسین طباطبایی بروجردی و شیخ فضلعلی شریعت مهدوی اشاره کرد.

وی در ۱۷ شعبان ۱۳۲۱ شمسی از دنیا رفت و در شهر مشهد در صحن انقلاب اسلامی، حرم علی‌بن موسی‌الرضا‌(ع) دفن شد. مشهور است که او زمان وفات و محل دفن خویش را قبل از مرگ به نزدیکانش اعلام کرده بود.

از این‌رو برای آشنا شدن با زوایای زندگی و خلقیات این عالم ربانی گفت‌وگویی کوتاه با ولی‌الله نصیری، استادیار معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد تنظیم کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانیم.

نخودکی؛ معروف در حوزه عرفان و طب اسلامی
ولی‌الله نصیری، استادیار معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، بیان کرد: حسنعلی نخودکی یکی از عالمان و بزرگان دینی بود که در حوزه عرفان و طب اسلامی معروف است و خانواده کاملاً مذهبی داشت. زمانی که پدرش متوجه شد نگاه‌های عرفانی در وی عمیق است حساسیت‌های بسیاری بر روی او در نظر گرفت و برای آموزش علوم مختلف او را نزد اساتید مشهور می‌فرستاد.

وی به برخی از کرامات شیخ اشاره کرد و گفت: ایشان کرامات و علم عجیبی داشت از جمله اینکه از زمان فوت و محل دفنش خبر داشت وی در زمان حیاتش در محل خاصی از حرم رضوی می‌نشست و دعا و قرآن می‌خواند، زمانی که علت را از او جویا شدند، گفت: اینجا محل دفن من است لذا باید در این مکان قرآن بیشتری برای آرامش روحم بخوانم.

این کارشناس مسائل دینی تصریح کرد: شیخ نخودکی در زمان حیاتش وصیت کرده بود که قبر من را در هشت متری زمین دفن کنید و علت این امر را بعدها متوجه خواهید شد. به وصیت وی عمل شد و چند سال بعد زمانی که صحن امام رضا(ع) را توسعه می‌دادند بسیاری از قبور صحن از بین رفتند اما قبر ایشان دست‌نخورده باقی ماند.

این مدرس دانشگاه در ادامه افزود: یکی از خادمان حرم رضوی در معرفی احوالات این شیخ می‌‌گوید؛ شیخ نخودکی اکثر اوقات برای عبادت به پشت بام حرم می‌رفت و رکوع‌هایش چنان طولانی می‎‎شد که در فصل زمستان چند سانت برف در پشت ایشان می‌خوابید و او همچنان در رکوع باقی می‌ماند.

نصیری با بیان اینکه حسنعلی نخودکی‌ مستجاب الدعوه بود، اظهار کرد: به‌خاطر این ویژگی ایشان بسیاری از بیماران و حاجتمندان برای رفع نیاز خود به خانه شیخ مراجعه می‌کردند و راه چاره‌ای از ایشان طلب می‌کردند که شیخ نیز در عین فروتنی و تواضع به کار مردم رسیدگی می‌کرد و با دعا و حرز حاجات شرعی آن‌ها را برآورده می‌کرد.

وی ادامه داد: البته این سخن به این منظور نیست که خدای ناخواسته شیخ فردی دعانویس بوده بلکه ایشان کراماتی داشت که به درستی از آن‌ها استفاده می‌کرد.

مدری دانشگاه شهرکرد اظهار کرد: به علت تبحری که در شیخ علم غریبه داشت بین مردم زبان‌زد شده بود و بعد از فوتش نیز طبق عادت قبلی که اکنون تبدیل به باور قلبی شده بود اکثر مردم برای رفع حاجات خود از جمله بخت‌گشایی نزد ایشان می‌‌آمدند که این باور همچنان وجود دارد و بسیاری از زائران با واسطه قرار دادن این شیخ نزد امام رئوف حاجات خود را از خداوند طلب می‌کنند.

نصیری از ویژگی‌های اخلاقی او به بیداری در شب، رکوع‌های طولانی، اعتکاف، روزه‌های بسیار و حساس بودن ایشان به لقمه حلال اشاره کرد و گفت: شیخ اصفهانی در زندگی شخصی خود بسیاری از نکات دینی را رعایت می‌کرد و این نکات را به شاگردان خود نیز آموزش می‌داد از جمله اینکه بسیار بر سر قبور عرفا می‌رفت و بیان می‌کرد که مطالب زیادی را از این قبور فرا‌گرفته‌ام، همچنین همیشه به شاگردانش سفارش می‌کرد نماز خود را اول وقت بخوانند و اینکه در نماز حضور قلب داشته باشند و مراقب اعمال و رفتار خود باشند و همیشه به محاسبه نفس خویش بپردازند.

نماز اول وقت شاه‌کلید است
وی با بیان اینکه اوج عبادت ایشان نماز اول وقت بود، افزود: روزی جوانی نزد شیخ می‌رود و بیان می‌کند که سه قفل مهم از جمله ازدواج، برکت در شغل‌ و عاقبت بخیری در زندگی‌ام است برای باز شدن این قفل‌ها چه توصیه‌ایی به من دارید؟ شیخ برای هر سه قفل نماز اول وقت را توصیه می‌کند، جوان می‌پرسد یعنی هر سه قفل را با یک کلید باز کنم؟ شیخ می‌فرماید: نماز اول وقت شاه‌کلید است.

این مدرس دانشگاه حکایتی تعریف کرد و افزود: سید ابوالقاسم هندی بیان می‌کند همراه با شیخ نخودکی به یکی از کوه‌های مشهد رفتیم که در کوه مورد اذیت اشرار قرار گرفتیم و از سمت آن‌ها تهدید به مرگ شدیم. که شیخ به بنده گفت وضو داری گفتم بله گفت چشمانت را ببند و دو قدم برو جلو زمانی که این کار را کردم چشمانم را باز کردم و خود را نزدیک دروازه شهر دیدیم. شیخ از بنده خواستند تا زمان حیات این ماجرا را برای کسی بیان نکنم. این‌ها همه عنایات ویژه‌ای است که خداوند به ایشان داشته که با مرور تاریخ از آن‌ها با خبر خواهیم شد.

نخودکی صوفی‌مسلک بود
وی با بیان اینکه شیخ نخودکی صوفی‌مسلک بود، تصریح کرد: مراد از این جمله این است که وی صوفی واقعی است یعنی از آن دسته افراد که لباس پشمینه را زیر لباس‌های خود می‌پوشیدند نه آن‌ها که برای ظاهر‌نمایی لباس پشمینه را روی لباس‌های خود می‌پوشیدند.

شاگردان شیخ نخودکی
نصیری در پایان برخی از شاگردان شیخ را نام برد و گفت: ایشان شاگردان بسیاری از جمله فرزندش علی مقدادی‌اصفهانی، عبدالنبی خراسانی، ذبیح‌الله امیرشهیدی، محمدحسین خراسانی، محمود حلبی، محمد احمدآبادی، سیدعلی رضوی، و ابوالحسن حافظیان را تربیت کرده است.

انتهای پیام