آیت‌الله رشاد بیان کرد:
حوزه‌های علمیه از هویت اصلی خود فاصله گرفته‌اند
گروه اندیشه: عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حوزه به سرعت از هویت اصیل، تاریخی و سنتی خود در حال فاصله گرفتن و تهی‌شدن است، مجموعه مدارس حوزه علمیه ما به دبستان‌ها و دبیرستان‌هایی تبدیل شده‌اند که جمع‌هایی از نوجوان‌ها بدون وجود نظم و انسجام مطلوب وارد آن‌ها شده، مطالبی را طوطی‌وار فرا گرفته و خارج می‌شوند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران در نخستین همایش «حوزه‌های
علمیه و علوم انسانی اسلامی» که امروز، ششم
اسفند‌ماه در محل دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، گفت: این همایش‌های فکری می‌تواند فرهنگ‌ساز و فکرپرداز بوده و در معرفت و اهتمام مباحث حکمی اثرگذار باشد.
آیت‌الله رشاد افزود: علی‌رغم نفوذ سنتی فقه اسلامی در میان مردم و نفوذ اخلاق اسلامی در حیات مسلمان و به رغم سطوت، عظمت و عمق حکمت اسلامی در جهان اسلام و به ویژه در جهان تشیع، آن‌چه امروزه بر اذهان مردم صحنه‌گردانی می‌کند همین علوم انسانی وارداتی است و این در حالی است که فقه و اخلاق اسلامی در حاشیه بوده و حکمت اسلامی روی طاقچه قرار دارد.
وی با اشاره به نقش پررنگ‌تر علوم انسانی وارداتی در زبان و گفتار جامعه پس از گذشت 37 سال از انقلاب اسلامی و مهندسی و اداره زندگی مردم توسط آن در این مدت، اظهار کرد: اگر حوزه بداند که چگونه با حضور علوم انسانی وارداتی از صحنه پس زده شده است و اهمیت این مسئله، درک و معضلات ناشی از ورود علوم انسانی غربی تبیین شود، خود به خود دغدغه تحول در علوم انسانی حوزه پدید خواهد آمد.
نبود دغدغه نسبت به حضور نهاد حوزه در علوم انسانی
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از نبود دغدغه نسبت به حضور نهاد حوزه در مباحث علوم انسانی و عدم حساسیت متن حوزه به آن، عنوان کرد: مؤسسات و مراکز علمی ـ پژوهشی خوبی در حاشیه حوزه به وجود آمده‌اند که متأسفانه حوزه آن‌ها را به عنوان جزئی از بدنه خود به رسمیت نمی‌شناسد.
وی در سخنانی تأمل‌برانگیز، گفت: حوزه به سرعت از هویت اصیل، تاریخی و سنتی خود در حال فاصله گرفتن و تهی‌شدن است، مجموعه مدارس حوزه علمیه ما به دبستان‌ها و دبیرستان‌هایی تبدیل شده‌اند که جمع‌هایی از نوجوان‌ها بدون وجود نظم و انسجام مطلوب وارد آن‌ها شده، مطالبی را طوطی‌وار فرا گرفته و خارج می‌شوند.
آیت‌الله رشاد فرهنگ‌سازی، معرفت‌پردازی، سیاست‌گذاری و مدیریت را راهبردهایی برای تحول در علوم انسانی دانست و افزود: اولین قدمی که در حوزه فرهنگ‌سازی باید برداشته شود، جلب توجه حوزه و اصحاب حوزه به معضلات علوم انسانی وارداتی در عرصه‌های مهندسی ذهن و زندگی مردم است.
وی ضمن معرفی علوم انسانی به عنوان مجموعه دانش‌های تنظیم تعاملات آدمی با شئون و مناسبات انسانی، بیان کرد: علوم انسانی همه عرصه‌ها و صحنه‌های حیات جمعی انسان را مدیریت می‌کند؛ در واقع علوم انسانی است که ذهن، زبان و زندگی مردم و مسلمانان را مهندسی کرده و جهت می‌دهد.
تقابل علوم سیاسی وارداتی با معرفت سیاسی اسلامی
وی اساسی‌ترین چالش در عرصه سیاست را تقابل علوم سیاسی وارداتی با معرفت سیاسی اسلامی دانست و افزود: بسیاری از نزاع‌های سیاسی که در جامعه وجود دارد، مربوط به مواجهه تحصیل‌کرده‌های علوم سیاسی غربی یا افراد متأثر از آن با کسانی است که می‌خواهند از متن دین اصول سیاسی را صورت‌بندی کنند.
عضو هیئت علمی و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: انقلاب اسلامی این چالش را در علوم انسانی ایجاد کرد اما حوزه هنوز در این تقابل پیروز نشده است از همین رو اگر دیر بجنبیم مغلوب خواهیم شد.
وی با اشاره به بدفهمی و بدفهمانی‌ها در زمینه معنای تحول در علوم انسانی اظهار کرد: هنوز برای برخی از متولیان، امر تحول روشن نشده است که معنای تحول چیست؛ تلقی‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد و این اولین مشکل ماست.
آیت‌الله رشاد تأسیس مبانی، تأسیس منطق و روش‌شناسی، تولید گزاره و نظام‌پردازی را چهار لایه ضروری فعالیت حوزه در مرحله معرفت‌پردازی و تولید علم برشمرد و بیان کرد: حکمت ما غنی و عمیق است، اما معطوف به کاربرد نبوده و از این جهت مورد مطالعه و بحث قرار نگرفته است، حکمت باید معطوف به عرصه‌ها، خُرد و تبدیل به گروه مبانی برای هر عرصه شود.
مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران در توضیح اهمیت تأسیس منطق و روش‌شناسی اظهار کرد: هیچ اتفاق قابل توجهی در قلمرو معرفت نمی‌تواند بیفتد جز با تأسیس یا تحول در مبنا و منطق؛ اگر در این حوزه تحول ایجاد شود، در سایر حوزه‌ها و لایه‌های زیرین تحول به صورت قهری ایجاد می‌شود.
آیت‌الله رشاد افزود: علی‌رغم نفوذ سنتی فقه اسلامی در میان مردم و نفوذ اخلاق اسلامی در حیات مسلمان و به رغم سطوت، عظمت و عمق حکمت اسلامی در جهان اسلام و به ویژه در جهان تشیع، آن‌چه امروزه بر اذهان مردم صحنه‌گردانی می‌کند همین علوم انسانی وارداتی است و این در حالی است که فقه و اخلاق اسلامی در حاشیه بوده و حکمت اسلامی روی طاقچه قرار دارد.
وی با اشاره به نقش پررنگ‌تر علوم انسانی وارداتی در زبان و گفتار جامعه پس از گذشت 37 سال از انقلاب اسلامی و مهندسی و اداره زندگی مردم توسط آن در این مدت، اظهار کرد: اگر حوزه بداند که چگونه با حضور علوم انسانی وارداتی از صحنه پس زده شده است و اهمیت این مسئله، درک و معضلات ناشی از ورود علوم انسانی غربی تبیین شود، خود به خود دغدغه تحول در علوم انسانی حوزه پدید خواهد آمد.
نبود دغدغه نسبت به حضور نهاد حوزه در علوم انسانی
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از نبود دغدغه نسبت به حضور نهاد حوزه در مباحث علوم انسانی و عدم حساسیت متن حوزه به آن، عنوان کرد: مؤسسات و مراکز علمی ـ پژوهشی خوبی در حاشیه حوزه به وجود آمده‌اند که متأسفانه حوزه آن‌ها را به عنوان جزئی از بدنه خود به رسمیت نمی‌شناسد.
وی در سخنانی تأمل‌برانگیز، گفت: حوزه به سرعت از هویت اصیل، تاریخی و سنتی خود در حال فاصله گرفتن و تهی‌شدن است، مجموعه مدارس حوزه علمیه ما به دبستان‌ها و دبیرستان‌هایی تبدیل شده‌اند که جمع‌هایی از نوجوان‌ها بدون وجود نظم و انسجام مطلوب وارد آن‌ها شده، مطالبی را طوطی‌وار فرا گرفته و خارج می‌شوند.
آیت‌الله رشاد فرهنگ‌سازی، معرفت‌پردازی، سیاست‌گذاری و مدیریت را راهبردهایی برای تحول در علوم انسانی دانست و افزود: اولین قدمی که در حوزه فرهنگ‌سازی باید برداشته شود، جلب توجه حوزه و اصحاب حوزه به معضلات علوم انسانی وارداتی در عرصه‌های مهندسی ذهن و زندگی مردم است.
وی ضمن معرفی علوم انسانی به عنوان مجموعه دانش‌های تنظیم تعاملات آدمی با شئون و مناسبات انسانی، بیان کرد: علوم انسانی همه عرصه‌ها و صحنه‌های حیات جمعی انسان را مدیریت می‌کند؛ در واقع علوم انسانی است که ذهن، زبان و زندگی مردم و مسلمانان را مهندسی کرده و جهت می‌دهد.
تقابل علوم سیاسی وارداتی با معرفت سیاسی اسلامی
وی اساسی‌ترین چالش در عرصه سیاست را تقابل علوم سیاسی وارداتی با معرفت سیاسی اسلامی دانست و افزود: بسیاری از نزاع‌های سیاسی که در جامعه وجود دارد، مربوط به مواجهه تحصیل‌کرده‌های علوم سیاسی غربی یا افراد متأثر از آن با کسانی است که می‌خواهند از متن دین اصول سیاسی را صورت‌بندی کنند.
عضو هیئت علمی و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: انقلاب اسلامی این چالش را در علوم انسانی ایجاد کرد اما حوزه هنوز در این تقابل پیروز نشده است از همین رو اگر دیر بجنبیم مغلوب خواهیم شد.
وی با اشاره به بدفهمی و بدفهمانی‌ها در زمینه معنای تحول در علوم انسانی اظهار کرد: هنوز برای برخی از متولیان، امر تحول روشن نشده است که معنای تحول چیست؛ تلقی‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد و این اولین مشکل ماست.
آیت‌الله رشاد تأسیس مبانی، تأسیس منطق و روش‌شناسی، تولید گزاره و نظام‌پردازی را چهار لایه ضروری فعالیت حوزه در مرحله معرفت‌پردازی و تولید علم برشمرد و بیان کرد: حکمت ما غنی و عمیق است، اما معطوف به کاربرد نبوده و از این جهت مورد مطالعه و بحث قرار نگرفته است، حکمت باید معطوف به عرصه‌ها، خُرد و تبدیل به گروه مبانی برای هر عرصه شود.
مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران در توضیح اهمیت تأسیس منطق و روش‌شناسی اظهار کرد: هیچ اتفاق قابل توجهی در قلمرو معرفت نمی‌تواند بیفتد جز با تأسیس یا تحول در مبنا و منطق؛ اگر در این حوزه تحول ایجاد شود، در سایر حوزه‌ها و لایه‌های زیرین تحول به صورت قهری ایجاد می‌شود.
