ویژگی مجاهدان عرصه تبیین/ در فضای مجازی کنشگر و فعال باشیم

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، حجت‌الاسلام والمسلمین صفدر الهی‌راد، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) عصر روز گذشته، ۳۰ بهمن‌ماه در نشست تخصصی «جهاد تبیین، محورها و راهکارها» که به همت اداره کل تبلیغات اسلامی استان و با حضور فعالان فرهنگی، تبلیغی و دینی در شهرکرد برگزار شد با اشاره به دستور مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت جهاد تبیین دست کم در دو دهه اخیر، اظهار کرد: ایشان در ماه‌های اخیر بر این مسئله به‌ عنوان یک فریضه فوری و قطعی تأکید بیشتری دارند، با این حال این گلایه نسبت به مسئولان و تشکل‌ها و فعالان فرهنگی وجود دارد که در پی این دستور رهبری، تحرک قابل توجه و حتی تشریفاتی را هم در راستای عمل به این فرمان جهاد شاهد نبودیم.

وی با تشریح مفهوم، محورها و مبانی جهاد تبیین و با ذکر اینکه این مسئله مبنای قرآنی دارد، افزود: خداوند در سوره مبارکه عصر، پس از یک قسم جدی به عصر و زمان، قصد دارد پیامی مهم را مطرح کند و می‌فرماید که حتماً انسان در ضرر و خسران است و در ادامه جماعتی از انسان‌ها را از این خسران مبرا می‌داند یعنی کسانی که اهل ایمان باشند، عمل صالح انجام دهند و تواصی به حق و تواصی به صبر داشته باشند. در اینجا ذکر خاص بعد از عام دال بر تأکید ویژه است لذا ذکر دو عمل صالح تواصی به حق و تواصی به صبر، از میان انبوه اعمال صالح نشان تأکید ویژه خداوند بر این دو عمل است و اگر این دو محقق نشوند عمل صالح از انسان پذیرفته نخواهد بود.

تواصی به حق یعنی جهاد تبیین

الهی‌راد جهاد تبیین را معادل مفهوم تواصی به حق دانست و توضیح داد: تواصی به حق مبنای قرآنی جهاد تبیین و بدان معناست که حق را بشناسیم و به دیگران نیز معرفی کنیم که این مسئله نه به‌صورت تأکید عادی مطرح می‌شود بلکه از میان اعمال صالح، خداوند تواصی به حق را انتخاب و به‌عنوان یک شرط برجسته بیان می‌کند که اگر اتفاق نیفتد، انسان در خسران خواهد ماند. با توجه به الف و لام در واژه انسان، مخاطب خداوند در این سوره همه انسان‌ها هستند و کسی استثنا نشده‌ است لذا تواصی به حق مختص قشری خاص نیست و به همین اعتبار، مقام معظم رهبری نیز در خصوص جهاد تبیین توصیه عام دارند و بسیج همگانی برای این مسئله مدنظر ایشان است. جهاد تبیین و تواصی به حق یک دستور قطعی و فریضه و تکلیف از سوی خداوند متعال است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با طرح این پرسش که اساساً جهاد تبیین چیست و ما چه وظایفی در قبال این دستور فوری ولی‌امر مسلمین داریم، تصریح کرد: پیش‌فرض نخست مفهوم جهاد این است که حتماً یک میدان نبرد و یک مبارزه وجود دارد لذا در فرایند جهاد یک نقطه مقابل یعنی دشمن وجود دارد که باید در میدان مبارزه به سمت آن‌ هدف‌گیری و با آن نبرد کرد. در جهاد تبیین نیز دشمنی و حرکتی مغرضانه از جنس تحریف حق و حقیقت پیش روی ماست، در اینجا با دشمنی روبرو هستیم که تحریفات را جای حقایق و ضدارزش‌ها را جای ارزش‌ها نهادینه می‌کند، همچنان که در ماه‌های اخیر و با روی کار آمدن دولت انقلابی دشمن برای بزک کردن دولت پهلوی که حجم‌ انبوه ظلم و ستم را در حق مردم ایران داشتند، به‌گونه‌ای حقایق را تحریف می‌کند که مردم تصور کنند هیچ مشکلی در آن عصر وجود نداشته و رفاه کامل فراهم بوده است.

الهی‌راد با تصریح اینکه جهاد نظامی به‌ مراتب آسان‌تر از جهاد تبیینی است، گفت: در جهاد نظامی، دشمنی دشمن کاملاً مشهود و آشکار است اما در جهاد تبیینی حقایق به‌گونه‌ای تحریف می‌شوند که باورها و نگرش‌ها متحول می‌شوند. واکاوی مفهوم نفوذ در بیانات رهبری گویای آن است که جریان نفوذ در انواع تصمیم‌سازی‌ها نقش می‌آفریند و از میان انواع گوناگون نفوذ اعم از نفوذ سیاسی، امنیتی و فکری و فرهنگی، نفوذ فکری و فرهنگی از بقیه خطرناک‌تر است چرا که در این گونه از نفوذ، باورها آماج تهاجم قرار گرفته و علیه انقلاب تغییر می‌کنند.

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) پیش‌فرض دیگر جهاد تبیین را ناظر به مجهز بودن به سلاح بصیرت دانست و توضیح داد: بصیرت به معنی قدرت تشخیص و توانایی انطباق صحیح معارف کسب شده بر مصادیق واقعی در دنیای بیرونی است. بیشتر ائمه معصومین(ع) در زمان حیات جهاد تبیین داشتند، همچنان که اگرچه گفته می‌شود که امیرالمؤمنین علی(ع) ۲۵ سال خانه‌نشین بودند اما تعبیر درست آن است که بگوییم حضرت ۲۵ سال حکومت را در دست نداشتند اما اتفاقاً در وسط میدان مبارزه بودند و عمده آثار ایشان که مصداق جهاد تبیین هستند، از جمله نهج‌البلاغه در همین سال‌ها نگاشته می‌شود. ایشان در این سال‌ها اجازه ایجاد انحراف در مبانی و ارزش‌های دین ندادند و هر جا بیم انحرافی می‌رفت، ایشان در میدان حاضر بودند.

الهی‌راد تلاش امام زین‌العابدین(ع) که سال‌ها پس از واقعه عاشورا امام غیرحاکم جامعه اسلامی بودند را یادآور شد و گفت: ایشان ضمن تبیین حقایق عاشورا و جلوگیری از ایجاد روایت‌های تحریف شده از این واقعه مهم، حقایق اسلام ناب را تبیین می‌کردند؛ باید پرسید اگر در طی ۲۵۰ سال امامت اهل‌بیت(ع) نهضت تبیین و روشنگری امامان(ع) وجود نداشت، اسلام چه وضعیتی پیدا می‌کرد؟ امروز نهضت تبلیغات سوء دشمن به قدری گسترده است که در تمام لایه‌های اجتماع از مدارس تا حوزه‌ علمیه میدان نفوذ را بسط داده‌اند لذا جهاد تبیین یک واجب کفایی نیست بلکه تکلیفی همگانی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مجاهد تبیین شدن همپای مدافع حرم شدن ضرورت و اهمیت دارد، بیان کرد: امروز شمار فراوان جوانان انقلابی مشتاق و داوطلب دفاع از حرم می‌شوند باید دید آیا همین شوق و رغبت برای مجاهد تبیین شدن در میان جوانان وجود دارد؟ چندین هفته از فرمان جهاد تبیین به‌عنوان فریضه فوری و قطعی می‌گذرد اما اثری از بچه‌های انقلابی اهل جهاد نظامی و شهادت‌طلب در میدان مبارزه تبیینی دیده نمی‌شود. نباید تصور کرد که شهادت‌طلبی تنها در عرصه نبرد نظامی و دست به اسلحه شدن موضوعیت دارد. حضور کمرنگ مبارزان در عرصه جهاد تبیینی گویای آن است که یا سلاح و هجمه نرم‌افزاری دشمن را نمی‌بینیم و یا می‌بینیم اما اهمیت آن‌ را درک نکرده‌ایم. بصیرت آن است که اکنون تشخیص دهیم در میدان نبرد با دشمن مصداق مبارزه همان جهاد تبیین است.

پیش‌فرض مهم جهاد تبیین

وی اهل مبارزه بودن را یکی دیگر از پیش‌فرض‌های جهاد تبیین عنوان کرد و توضیح داد: کسانی که اهل مبارزه نباشند طبعاً در میدان مبارزه حاضر نمی‌شوند، اهل مبارزه بودن این نیست که عنوان هیئتی و انقلابی بودن را با خود یدک بکشیم. رهبر معظم انقلاب قائل به این نکته هستند که در فضای مجازی باید کنشگر باشیم و برخورد واکنشی نداشته باشیم، این بدان معناست که تنها به رویکرد دفاعی و واکنش‌گرا بسنده و عادت نکنیم بلکه در میدان تبیین پیش‌بینی کنیم دشمن قصد دارد کدام سنگر را آماج تهاجم و تحریف قرار دهد.

الهی‌راد با استناد به سخنی از امام خمینی(ره) که فرمودند «امروز غریب‌ترین چیز‌ها در دنیا همین اسلام است و نجات آن قربانی می‌خواهد» و با تأکید بر اینکه جهاد تبیین مستلزم روحیه شهادت‌طلبی است، ادامه داد: آرزوی امام(ره) این بود که در راه تبیین، تحقق و دفاع از اسلام ناب قربانی شوند. امروز جریان‌های مستکبران و ظالمان عالم به برکت انقلاب که علم اسلام را برافراشته است از اسلام هراس دارند و ضربه می‌بینند و لذا به‌شدت به مبارزه با آن برخاسته و از تلاش باز نمی‌ایستند. موجودیت دشمن اهل تحریف و تحریف حقایقی از اسلام که برای دشمن خطرناک است، از دیگر پیش‌فرض‌های جهاد تبیین هستند.

وی با تأکید بر اینکه باید دید دشمن بیشتر در کجا موشک‌های ویرانگر تحریف و تبلیغات سوء را در رسانه‌ها و فضای مجازی فرو می‌ریزد و یقین بدانیم همان جا عرصه جهاد تبیین است، گفت: دشمن با اعمال عبادی و نماز، حج، روزه و برپایی هیئت و زیارت و غیره مشکلی ندارد اما بُعد انقلابی‌گری اسلام که در قامت انقلاب اسلامی عینیت یافت ضربات سهمگینی بر پیکره ابرقدرت‌های جهانی وارد ساخت لذا جبهه نبرد و تحریف دشمن در همین بُعد قرار دارد که تلاش دارد بنیه معرفتی و مبانی را نشانه بگیرد. اسلام انقلابی بر مسئله عدالت، استقلال‌طلبی و آزادیخواهی تأکید دارد لذا این اسلام تمام منافع صهیونیسم و دیگر جریان‌ها را به چالش می‌کشد، اسلام انقلابی کارآمدی نظام تحت امر ولی‌فقیه را تضمین می‌کند و همین موضوع آماج حمله دشمن قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های مجاهدان تبیین

وی با طرح این پرسش که چه کسانی می‌توانند مجاهد عرصه جهاد تبیین باشند، بیان کرد: بر طبق سوره عصر که توضیح داده شد، همگان در این راستا مسئول‌اند هیچ فردی استثنا نشده است، تمام آیات ناظر به مفهوم امر به معروف و نهی از منکر نیز بر همین ویژگی همگانی بودن صحه می‌گذراند. شرط نخست جهادگر این است که از بُن دندان بر این مسیر معتقد باشد چرا که بدون اعتقاد نمی‌توان مسیر را شناخت و در آن قرار گرفت و به‌دلیل نداشتن یک نظام فکری و اعتقادی منسجم، قوه تمیز حق از باطل را ندارد و در تشخیص مصداق حق دچار اشتباه می‌شود. کسی که در اعتقاد دچار ضعف است در مصاف با تحریف دشمن چه بسا ممکن است خودش دچار استحاله شود. امروز خلأ جوانان انقلابی و بسیجی همین است که از مطالعه آثار اندیشمندان انقلاب اسلامی چون شهیدان مطهری و بهشتی و مرحوم مصباح یا مرحوم طباطبایی غفلت می‌کنند.

الهی‌راد با تأکید بر اینکه هر فرد باید متناسب با قدرت فکری و تحلیلی خود در عرصه جهاد تبیین و مقابله با تحریف حاضر شود، گفت: تا زمانی که تحریف را نشناسیم چگونه ممکن است در مقابله با آن مقاومت کنیم بدون آنکه تحت تأثیر قرار نگیریم. نسخه‌‌ رهبر معظم انقلاب برای دوری از گرفتار شدن در دام تحریف و انحراف این است که مبانی معرفتی را در خود تقویت کنیم. کسی که در میدان مقابله با تحریف و در مواجهه با سلاح تحریف و استحاله فرهنگی و فکری دشمن قرار می‌گیرد چگونه ممکن است بدون تجهیزات در این نبرد توفیقی کسب کند؟ لذا شرط ابتدایی حضور در این عرصه، معرفت‌افزایی و تقویت بنیه اعتقادی است که از جمله در طرح ولایت یادگار مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی این مجهزسازی جوانان دنبال می‌شود.

وی داشتن انگیزه کافی برای مبارزه را یکی دیگر از الزامات مجاهد عرصه تبیین برشمرد و توضیح داد: برخی افراد باوجود داشتن بنیه فکری و اعتقادی، انگیزه لازم را برای جهاد تبیین ندارند زیرا دچار سستی و کرختی بوده و خودسازی و تقویت اخلاص نداشته‌اند، لذا زحمت جهاد تبیین و ایستادگی و حضور در عرصه را به خود نمی‌دهند لذا باید پرسید جوانانی که همواره در صف اول و خط مقدم انقلابی‌گری هستند و ادعای حزب‌اللهی بودن دارند، در موعد جهاد تبیین کجا هستند؟ از آنان می‌پرسم که در عرصه جهاد تبیین کدام کار عملیاتی را تا کنون انجام داده‌اید؟ چرا در فضای مجازی و حقیقی اثری از آثار تحقق جهاد تبیین از سوی این نیروها دیده نمی‌شود؟ چرا بسیاری از جوانان انقلابی برای قرار گرفتن در مقابل گلوله‌ برای دفاع از حرم سر و دست می‌شکنند اما از پذیرفتن ترکش‌های مبارزه در جهاد تبیین ابا دارند؟ اگر کار برای خدا و انگیزه الهی باشد، هر جا که اسلام غریب و مظلوم شد چه در عرصه نظامی و چه جنگ نرم، باید به میدان شتافت و وارد مبارزه شد.

الهی‌راد ویژگی دیگر مجاهد عرصه جهاد تبیین را استقامت دانست و گفت: گاه شروع کار با تشکیل کارگروه و قرارگاه و نظیر اینها خوب است اما حرکت در میانه راه متوقف می‌شود، یکی از آسیب‌های کارهای فرهنگی همین است که استقامت نداریم حال آنکه بر طبق صریح قرآن، إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا (فصلت/۳۰)، آنچه ايمان را بارور مى‌كند و به نتيجه مى‌رساند، مقاومت است وگرنه چه بسيار مؤمنانى كه بدعاقبت شدند؛ حرکت‌های موقتی اثری گذرا و بی‌دوام دارند. مجاهد عرصه جهاد تبیین همچنین باید درک صحیحی از میدان مبارزه با تحریف داشته باشد و با تجهیز به نظام فکری و بصیرت بتواند تشخیص دهد که دشمن دقیقاً از کجا حمله را ترتیب می‌دهد.

مرجعیت فکری در جهاد تبیین

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه یکی از ضعف‌های جریان‌های انقلابی و فرهنگی محروم بودن از عقبه و مرجعیت فکری است، افزود: برای مجهز شدن به عقبه فکری باید به اهل آن مراجعه کرد همچنان که در قم حدود ۲۰ نفر از متخصصان گرد هم آمده‌ایم که به دنبال درک صحیح از نقاط اعمال تحریف دشمن هستیم تا در مرحله بعدی راهکارهای مقابله با آن تحریف را کشف و ارائه کنیم، باید به دور از غرور و تکبر تابع مرجعیت فکری باشیم تا حجیت تشکیلاتی داشته و در مورد تلاش و مبارزه به یقین برسیم که در مسیر صحیح گام بر می‌‌داریم؛ برخی انقلابیون و بچه‌های حزب‌اللهی شمشیر می‌زنند اما با تشخیص غلط جبهه خودی را نشانه می‌روند. در جهاد تبیین اگر خودمان متخصص نیستیم باید به اهل آن مراجعه کرد و غرور و منیت را کنار گذاشت.

الهی‌راد داشتن توانایی مبارزه را یکی دیگر از شروط مجاهد تبیین شدن برشمرد و بیان کرد: این توانایی ذیل دو ساحت توانایی محتوایی و توانایی مهارتی مطرح می‌شود. توانایی محتوایی آن است که حوزه تحریف را بشناسیم و محتوای لازم برای مقابله را در دسترس داشته باشیم مثلاً کتاب صعود چهل ساله یک منبع و محتوای غنی و کار شده است که در این موضوع در اختیار داریم. فرمایشات مقام معظم رهبری نیز منبعی غنی در حوزه محتوای جهاد تبیین است که ایشان به‌ خوبی در خصوص دستاوردهای انقلاب، دشمن‌شناسی و مباحث ناظر به فهم اسلام روشنگری کرده‌اند و نیز، مرجعیت فکری تأیید شده را از بیانات ایشان می‌توان احصا کرد.

وی با تأکید بر اینکه اگر در عرصه جهاد تبیین مورد هجمه واقع نشدیم پیداست که یا در محتوا و یا در روش دچار اشکال هستیم، ادامه داد: دشمن هر جا که ببیند کار محکم و تأثیرگذار در حال انجام است قطعا‌ً روی حملات را به آن نقطه معطوف خواهد کرد همچنان که در طول تاریخ حیات پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) در تیررس تهدید و جسارت و هجمه دشمنان قرار داشتند؛ با وقوع انقلاب اسلامی نیز دشمن در لایه زیرین حملات‌، مبانی معرفتی و زیربنایی و اندیشه سیاسی اسلام را هدف‌گیری کرد و از اواخر دهه ۶۰ با ابزار تحریف حجم حملات را وسعت بخشید که از همان برهه تا کنون رهبر معظم انقلاب پیوسته جهاد تبیین را در مقابله با شبیخون فرهنگی دشمن مورد تأکید قرار داده‌اند.

الهی‌راد افزود: در لایه‌رویی محتوای تحریف شده توسط دشمن ناظر به مباحثی چون قرآن کریم، جریان امامت، تفکر شیعی و لایه رویی‌تر ناظر به دستاوردهای انقلاب، اصل مشروعیت انقلاب اسلامی، کارآمدی نظام اسلامی و ولایت فقیه و غیره می‌باشد که هر فردی متناسب با جایگاه و توانمندی خود باید یکی از این لایه‌ها را در جهاد تبیین انتخاب کند و هر فردی متناسب با بلوغ محتوایی خود، در لایه متناظر فعالیت کند. جهاد تبیین این نیست که هر فردی در هر جایی فریاد جهاد سر دهد بلکه هر فردی باید بر طبق توانمندی خود در جای مناسب خود وارد عرصه شود و جهاد تأثیرگذار داشته باشد.

نبرد تحریفی دشمن

وی بیان کرد: در حوزه توانایی مهارتی مجاهد تبیین باید گفت که دشمن از طرق مختلف جریان تحریف را در لایه‌های محتوایی مختلف انجام می‌دهد و در راستای خنثی‌سازی این تلاش‌ها به افرادی نیاز داریم که چهره به چهره به تبیین و روشنگری حقایق بپردازند. امروز فضای مجازی به قتلگاه جوانان در نبرد تحریفی دشمن تبدیل شده است و دشمن از صدها کانال و شبکه رسانه‌ای و مجازی به جوانان نفوذ می‌کند، مسئله این است که چرا بچه‌های انقلابی در مقابله با جریان بزک کردن پهلوی هیچ اقدامی در فضای رسانه و مجازی انجام نمی‌دهند و در حد یک پُست و لایک هم به خود زحمت نمی‌دهند؟ چرا بیانات مقام معظم رهبری در وضعیت‌های شبکه‌های اجتماعی جوانان انقلابی کمرنگ است؟

الهی‌راد با تأکید بر اینکه در مسئله نشر و توزیع نیازمند یک شبکه عنکبوتی و هرمی هستیم، گفت: در شبکه هرمی تمامی نهادها و تشکل‌های انقلابی و مردمی باید دیده شوند و نقش بیافرینند، اما در شبکه عنکبوتی کسی متولی کار نیست و بچه‌های حزب‌اللهی باید در فضای مجازی یکدیگر را بشناسند و فکرها و دل‌ها به یکدیگر وابسته باشند و در نشر و توزیع محتوا همدل باشند؛ تبیین‌گر کسی است که در شبکه توزیع کنشگر و فعال باشد.

مدرس حوزه و دانشگاه با مهم خواندن شبکه تبدیل محتوا به فرآورده‌های مجازی و رسانه‌ای، تصریح کرد: به تعبیر علامه مصباح یزدی، خدای جبهه‌های نظامی خدای جبهه فرهنگی نیز هست لذا به مصداق آیه شریفه كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ (بقزه/۲۴۹)، نباید از قدرت کمی و کیفی رسانه‌‌های دشمن خود به دل راه داد، همچنان که دفاع مقدس مصداق عینی تحقق این وعده الهی بود، در عرصه جهاد تبیین نیز خدا همان خداست که وعده داده است اگر مرا یاری کنید شما را یاری خواهم کرد (محمد/۷). اگر توانایی تولید محتوا نداریم لااقل در شبکه توزیع محتوا فعال باشیم، بسترها را برای کار فراهم و شبکه‌سازی کنیم و اگر حتی همه در قبال این فریضه فوری و قطعی بی‌تفاوت باشند من نوعی نباید به خود اجازه بی‌توجهی بدهم بلکه یک‌تنه در این عرصه به ادای تکلیف بپردازم.

الهی‌راد میدان جهاد تبیین را میدان خودسازی مجاهدان دانست و گفت: ورود به هر میدان مبارزه درواقع یک مبارزه شخصی را نیز با خود دارد و باید مراقب باشیم که شیطان در منیت و تکبر و ریا ظاهر می‌شود، البته مطرح و مشهور شدن در عرصه جهاد تبیین را نباید تقبیح کرد چراکه هر نوع مبارزه‌ای در عرصه تبیین سبب حفظ نیروهای خودی می‌شود و این ریا از جنس ریای مثبت است.