راه‌اندازی پایگاه آنلاین نسخه‌های خطی اسلامی در عربستان

به گزارش ایکنا به نقل از الجزیره، همزمان با روز نسخ خطی عربی، وزارت فرهنگ عربستان با همکاری اداره کتابخانه‌های این کشور، پلتفرم نسخه‌های خطی عربی را راه‌اندازی کرد.

در این پایگاه آنلاین، 126 هزار نسخه خطی  در اختیار دانش‌پژوهان، متخصصان، دانشگاهیان و دانشجویان قرار گرفته است.

شاهزاده بدر بن عبدالله بن فرحان، وزیر فرهنگ عربستان سعودی، با انتشار پستی در وبلاگ خود از همکاری مهم بین بخش‌های مختلف فرهنگی که منجر به ایجاد پایگاه نسخه‌های خطی شد خبر داد و تأکید کرد که این پلتفرم نشان‌دهنده فرهنگ گسترده و تاریخی ماست که مسئولیت حفظ آن را بر عهده داریم.

وزارت فرهنگ عربستان اعلام کرد که این کشور بیش از 27 درصد از کل نسخه‌های خطی عربی و اسلامی در کشورهای عربی را در اختیار دارد. این وزارتخانه افزود که هر نسخه خطی عربی دارای ارزش فرهنگی و تاریخی مهمی است و هدف این پلتفرم حفظ میراث و مطالعه تاریخ و فرهنگ، غنی‌سازی تحقیقات دانشگاهی و الهام‌بخشی به محققان است.

سازمان کتابخانه‌های عربستان هم اعلام کرد: نسخ خطی اسناد تاریخی و فرهنگی است که با دست نوشته شده‌اند و مجموعه‌ای از موضوعات تاریخی، دینی، علمی و ادبی را در بر می‌گیرند. این آثار شاهدی بر تاریخ تمدن‌ها و نشان‌دهنده علاقه نیاکان ما به معارف دینی و علوم است.

این سازمان افزود که نسخه‌های خطی چند نوع است: نسخه خطی مادر، یعنی نسخه‌ای که نویسنده به خط خودش نوشته؛ نسخه موقت که در چند مرحله نوشته شده است؛ نسخه خطی منسوب به معنای نسخه‌برداری مستقیم از نسخه خطی مادر؛ نسخه خطی مصور که حاوی تصاویری از موضوع کتاب است؛ نسخه‌های خطی که به شکل مجموعه‌ای از آثار مکتوب است و نسخه‌های خطی مبهم و دارای ایرادات فراوان.

برجسته‌ترین نسخه‌های خطی موجود در این پایگاه عبارتند از: قصص الأنبیاء اثر الکسائی، التبر المسبوک فی نصیحه الملوک، تسدید القواعد فی شرح تجرید العقاید اصفهانی، رمز الحقایق. در شرح کنز الدقائق نسقی، و کتاب شرح الاعراب عن قواعد الاعراب ابن هشام، علم منطق و جزءهایی از قرآن کریم.

مزایای پایگاه نسخه‌های خطی

این سکو(پلتفرم) یکی از خدمات علمی است که توسط وزارت فرهنگ و با همکاری اداره کتابخانه‌ها برای خدمت به فرهنگ عربی اسلامی و در دسترس قرار دادن دانش در اختیار همه محققان و با همکاری مؤسسات و کتابخانه‌های بخش غیرانتفاعی که نسخه‌های خطی خود را از طریق این پایگاه در دسترس قرار داده‌اند، ارائه شده است. 

پلتفرم جدید پژوهشگران را قادر می‌سازد نام نویسنده، سالی که دست‌نوشته در آن کتابت شده، زبان اصلی که به آن نوشته شده است یا موضوع نسخه خطی را انتخاب کند. همچنین آنها را قادر می‌سازد تا آنچه را که می‌خواهد بخواند یا به دست آورد جستجو کند. 

اداره کتابخانه‌های عربستان سعودی به عنوان یکی از 11 نهاد فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ در فوریه 2020 تأسیس شد و مسئولیت توسعه بخش کتابخانه‌ها از طریق سازمان‌های وابسته خود را بر عهده دارد. این امر با پیشنهاد استراتژی برای بخش کتابخانه در چارچوب قانون راهبرد ملی فرهنگی و پیگیری اجرای آن پس از تصویب وزارت فرهنگ انجام می‌شود.

روز نسخ خطی عربی یک مناسبت سالانه است که در چهارم آوریل برگزار می‌شود و هدف آن این است که به جوانان در مورد میراث و تاریخ غنی آنها آموزش داده شود، تحقیقات علمی و آکادمیک در مورد این جنبه مهم تاریخ و فرهنگ را تشویق و این میراث گرانبها را از آسیب و تخریب حفظ کند.

 روز نسخ خطی عربی با هدف حفاظت، نگهداری و مرمت  از نسخ خطی در کشورهای عربی بدون تحریف آنها، بر اساس قانون حمایت از نسخه‌های خطی در کشورهای عربی که در سال 1987 توسط وزرای فرهنگ کشورهای عربی تصویب شد، برگزار می‌شود.