قاچاق؛ بدترین خشونت علیه کودکان/ عاقبت کودکان تنها چه می‌شود؟
گروه جامعه ــ مسئول انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده، قاچاق را بدترین خشونت علیه کودکان دانست و با اشاره به آخرین وضعیت کودکان کار خیابان اتباع، گفت: کودکانی که خانواده آنها در ایران نباشند با حضور نمایندگان کشورهای متبوع و سازمان‌های بین‌المللی باید به آغوش خانواده خود در کشورشان بازگردند.
فاطمه اشرفی، مسئول انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با تأکید بر اینکه انجمن حامی در طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان، مسئولیت محدودی برعهده دارد و آن هم رصد، پایش و ارزیابی وضعیت کودکان اتباع خارجی است، گفت: به دلیل رویکرد تخصصی در حوزه آسیب و مشکلات هر گروه، مسئولیت کودکان ایرانی برعهده سازمان‌های غیردولتی دیگری است.
اشرفی ادامه داد: حامی هیچ گونه مسئولیتی در حوزه جمع‌آوری کودکان کار خیابان نداشته و ندارد، اما در عین حال اگر تخلفی در هر مرحله‌ای از اجرای طرح مشاهده شود، با آن مقابله می‌کنیم و رسالت خودمان را برای دفاع حداکثری از کودکان به جا می‌آوریم.
کودکان مهاجر آزار روحی و جسمی داده می‌شوند
وی با تأکید بر اینکه تخلف در حوزه کودکان کار خیابان از سوی هر نهاد و حوزه‌ای انجام شود، حامیان کودکان آن را پیگیری می‌کنند، گفت: مسئولیت خودمان در توجه به رعایت حقوق کودکان را فراموش نمی‌کنیم، به خصوص اینکه با کودکان مهاجری روبرو هستیم که در شرایط نگران‌کننده‌ای به ایران منتقل شده‌اند تا مورد بهره‌کشی‌های اقتصادی ظالمانه قرار گیرند و متأسفانه شواهد فراوانی وجود دارد که این کودکان در نهایت معصومیت و بی‌پناهی، مورد آزار و اذیت‌های روحی، روانی و فیزیکی قرار گرفته‌اند و مسئولیت ما اقتضا می‌کند که از این کودکان حمایت مضاعفی کنیم.
اشرفی به مقاومت‌های موجود در جمع‌آوری کودکان نیز اشاره و بیان کرد: تا رسیدن به ایده‌آل‌ها زمان نیاز داریم اما وقتی اجرای طرح حاضر را با طرح‌های مشابه سالهای گذشته مقایسه می‌کنیم، شاهد اتفاقات مثبتی هستیم؛ از جمله اینکه استانداردهای رفتاری در تعامل با کودکان اصلاح شده یا حداقل مورد توجه قرار گرفته است. در سالهای گذشته افرادی که مسئول جمع‌آوری کودکان بودند گاه براساس خلق و خوی شخصی خود با کودکان رفتار می‌کردند، ولی نظارت بر رفتارها در طرح جاری افزایش یافته و میزان شکایت از رفتار مسئولان جمع‌آوری کودکان را کاهش داده است.
کودکان؛ تنها در ایران
وی با تأکید بر اینکه همچنان معتقد است پروسه موجود قابل نقد و اصلاح است، در پاسخ به این سؤال که آیا این طرح بدین دلیل که مراکز نگهداری این کودکان جای خالی ندارند متوقف شده است؟ گفت: بخشی از این فرایند جمع‌آوری و ساماندهی در مقطعی کُند شد، چرا که مراکز نگهداری بهزیستی با گروه‌هایی از کودکان روبرو شد که فاقد خانواده در ایران بودند یا برای اثبات ارتباط با کودکان هیچ مدرکی نداشتند و ناگزیر بودند از طرق مختلف مدارک لازم را به دست آورند.
مسئول انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده یکی از جدی‌ترین نکات و نگرانی‌ها در اجرای طرح را کودکان تنها یا کودکانی دانست که بدون خانواده به ایران منتقل و در شبکه‌های مختلف به کار گمارده شده‌اند و افزود: این کودکان از مصادیق قاچاق کودک هستند؛ قاچاق در زمره بدترین اشکال خشونت علیه کودکان است؛ موضوعی که جامعه مدنی و سازمان‌های حامی حقوق کودک باید فعالانه علیه این جرم محرز ورود کنند و اقدام مؤثری را برای کاهش آسیب‌هایی که در این مسیر برای کودکان اتفاق می‌افتد انجام دهند.
اشرفی برای تسهیل در روند تعیین تکلیف نهایی برای کودکان قربانی قاچاق، خواستار اقدام عاجل دستگاه‌های اجرایی ذیربط براساس چارچوب‌های تعریف‌شده بین‌المللی شد و گفت: ماده 32 پیمان‌نامه حقوق کودک، تعامل مشترک کشورهای متبوع را برای پیدا کردن و بازگرداندن این کودکان به آغوش خانواده توصیه کرده است.
رد مرز کودکان کار خیابان غیرانسانی است
وی در پاسخ به این سؤال که آیا مخالف رد مرز کودکان هستید؟ گفت: بله، به شدت مخالفم. موضوع رد مرز این کودکان اظهارنظری کاملاً غیرکارشناسانه و غیرمسئولانه بود و متأسفانه نشان‌دهنده فقدان رویکرد انسانی به موضوع کودکان و نیز شناخت حداقلی از جامعه هدف از سوی مسئولان ذیربط است، چرا که این کودکان با نبود مدارک اقامت قانونی در کشور، تحت محافظت قوانین بین‌المللی قرار دارند و بر همین اساس نیز باید هرگونه تصمیم‌گیری در مورد آنها در همان چارچوب‌ها انجام شود.
این فعال مدنی کشورمان تأکید کرد: ایران عضو کنوانسیون حقوق پناهندگان سازمان ملل و پیمان‌نامه حقوق کودک است و موضوع رد مرز کودکان در هیچ کدام از این کنوانسیون‌ها مشروعیت نداشته و دستگاه‌های اجرایی ذیربط هم به شدت با رد مرز کودکان خارجی مخالف هستند.
برای اولین‌بار چشم‌اندازی از وضعیت کودکان خیابان به دست آوردیم
مسئول انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده از جمع‌آوری اطلاعات کامل‌تری در خصوص کودکان کار خیابان طی یک ماه اجرای طرح ساماندهی کودکان کار خیابان خبر داد و گفت: خوشبختانه حامی با پایشی که در این طرح انجام شده است، به شناخت خوبی در خصوص جامعه هدف، مختصات فردی و شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی کودکان و خانواده‌های آنها رسید و می‌توانیم ادعا کنیم برای اولین بار چشم‌اندازی از وضعیت کودکانی را که در خیابان‌ها هستند با یک برش آماری از جمعیت هدف به دست آورده‌ایم. این فرصتی است برای دستگاه‌های اجرایی که با شناخت جامعه هدف، بتوانند سیاستگذاریها و برنامه‌ریزی‌های مؤثری انجام دهند. به نظرم از این به بعد باید مطالبه‌گری‌ها از دولت بر روی اصلاح سیاست‌ها و روش‌ها، ارائه برنامه‌های هدفمند و پایدار و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌ها در مسیر کاهش و کنترل کار کودکان متمرکز شود.
وی در ادامه به نقد رویکردهای سالهای گذشته در جمع‌آوری کودکان کار خیابان پرداخت و گفت: برای کاهش و کنترل پدیده کودکان کار خیابان، رویکرد «مسئله محوری» و «حمایت اجتماعی» پایدار به منظور تثبیت وضعیت کودکان هیچ‌گاه در سیاستگذاریها و برنامه‌ریزی‌های اجتماعی ما وجود نداشت است و از آنجایی که اصولا شناخت حداقلی از جامعه هدف و مختصات اجتماعی آن وجود داشت، لذا رویکردهای ثانویه ما نیز در برخورد با این کودکان ناقص، مقطعی و ناموفق بود.
این فعال اجتماعی کشورمان با تأکید بر اینکه اگرچه هنوز هم نمی‌توان ادعا کرد شناخت کاملی در خصوص کودکان کار و خیابان به دست آورده‌ایم، گفت: همین اطلاعات نیز می‌تواند دورنما و چشم‌انداز مناسبی در اختیار سیاست‌گذاران، دست‌اندرکاران و فعالان حوزه‌های اجتماعی قرار دهد تا بتوانند در برنامه‌ریزی‌هایشان این کودکان را از چرخه کار خارج کنند و به چرخه حیات و زیست طبیعی خود بازگردانند.
مسئله کودکان کار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است
وی با تأکید بر جایگاه مهم اجتماعی موضوع کودکان کار در ایران، گفت: مسئله کار کودکان در کشور ما نه صرفاً اقتصادی که در عین حال یک مسئله اجتماعی و فرهنگی است و متأسفانه با خانواده‌های زیادی برخورد کرد‌ه‌ایم که به دلیل فقر فرهنگی و وابستگی به سنت‌های اجتماعی، کودکانشان را به ابزاری برای درآمدزایی تبدیل کرده‌اند و قاعدتاً این آسیب‌شناسی از پدیده کار کودک، ما را به شناخت و بهره‌گیری از ابزارهای خاص برای مقابله با این مسئله هدایت می‌کند.
اشرفی در پاسخ به این سؤال که اگر خانواده کودکان اتباع در ایران پیدا نشوند چه سرنوشتی خواهند داشت؟ گفت: تا جایی که اطلاع دارم کودکانی که تاکنون خانواده آنها شناسایی نشده‌اند، باید طی یک پروسه تعامل دوجانبه و حتی چندجانبه با حضور نمایندگان کشورهای متبوع و سازمان‌های بین‌المللی به آغوش خانواده خود در کشورشان بازگردند.
وی در پایان تصریح کرد: تاکنون هیچ کودکی رد مرز نشده و تا زمانی که تعامل لازم بین ایران و کشورهای مطبوع آنها انجام نشود، در مراکز کودکان سازمان بهزیستی نگهداری می‌شوند.
انتهای پیام
