مطالعه تطبیقی اوراق سَلَف با اوراق بهادار با پشتوانه دارایی

به گزارش ایکنا، در چکیده این مقاله آمده است: اوراق سَلَف به دلیل ساختار، نحوه انتشار و مدل عملیاتی آن، ویژگی‌­هایی مشابه اوراق بهادار با پشتوانه­ دارایی دارد و فرایند انتشار اوراق سلف نیز مشابه تبدیل دارایی به اوراق بهادار در معنای خاص آن می‌­باشد. با توجه به اینکه تعدادی از پژوهشگران، اوراق سلف را اوراق بهادار «مبتنی بر دارایی» دانسته‌­اند، این سؤال مطرح می‌­گردد که آیا این دو نوع اوراق در واقع یکی هستند یا دو نهاد مستقل‌اند. اگر این دو نهاد یکی باشند اولاً، تمام مزایای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی برای اوراق سلف متصور است و ثانیاً، ابهاماتی که در مشروعیت اوراق بهادار با پشتوانه دارایی وجود دارد به وسیله جایگزینی با اوراق سلف مرتفع می­‌گردد. این تحقیق با بررسی ویژگی­‌های اوراق سلف و اوراق بهادار با پشتوانه دارایی و با استفاده از روش تحقیق «مختار» بدین نتیجه دست یافته است که اوراق سلف بر خلاف تصور رایج، نوعی اوراق بهادار با پشتوانه دارایی تلقی می‌­گردند و فرایند انتشار آن نوعی تبدیل دارایی به اوراق بهادار است و تمام مزایای تبدیل دارایی به اوراق بهادار برای انتشار این اوراق از جمله اوراق سلف نفتی قابل تصور می‌­باشد.

در مقدمه این مقاله می‌خوانیم: اوراق سلف نوعی از صکوک اسلامی هستند که در سال‌های اخیر توسط متخصصین اقتصاد اسلامی برای تأمین مالی طرح‌های اقتصادی و به طور ویژه برای تأمین مالی بخش بالادستی صنعت نفت مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این اوراق که اوراق سلف موازی استاندارد نیز نامیده می‌شوند باید به پشتوانه آن دسته از دارایی‌ها منتشر گردد که استانداردپذیر بوده و از میان کاالاهای پذیرفته شده در بورس یا دارای بازار نقدی انتخاب گردد. انتشار اوراق سلف برای شرکت‌های فعال در صنایع نفتی، پتروشیمی، معدنی و فلزی از قبیل فولاد، مس و ... امکانپذیر است.

همچنین آمده است: یکی از این کالاهای پایه، نفت است که به دلیل اهمیت اقتصادی ویژه در تأمین بودجه کشور، در مرکز توجه محققین مالی و مسئولین کشور قرار گرفته است و در این تحقیق نیز مورد تأکید قرار گرفته است. در اردیبهشت 1394 نخستین مرحله از انتشار اوراق سلف نفتی برای نفت خام عملیاتی شد. این اوراق به مبلغ پنج هزار میلیارد ریال و طی چند مرحله با همکاری شرکت تأمین سرمایه بانک ملت و شرکت ملی نفت ایران منتشر گردید و در دومین روز فروش به اتمام رسید.

با توجه به شباهت اوراق سلف با اوراق بهادار با پشتوانه دارایی، این سؤال مطرح است که آیا می‌توان اوراق سلف را به عنوان جایگزینی برای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی تلقی نمود و اوراق سلف نفتی را در تأمین مالی بخش بالادستی صنعت نفت به کار گرفت؟ در این صورت اولاً، تمام مزایای اوراق بهادار با پشتوانه دارایی برای اوراق سلف نفتی متصور است و ثانیاً، ابهاماتی که در مورد مشروعیت اوراق بهادار با پشتوانه دارایی وجود دارد به وسیله جایگزینی با اوراق سلف مرتفع می‌گردد و در نتیجه می‌توان در تأمین مالی بخش بالادستی صنعت نفت، اوراق سلف نفتی را به کار گرفت و از مزایای اقتصادی آن بهره‌مند گردید. در نهایت این نکته که برای تأمین مالی پروژه‌های بالادستی صنعت نفت می‌توان از شیوه تبدیل دارایی به اوراق بهادار متعارف استفاده نمود یا خیر نیازمند بررسی است.

در بخش دیگری از این مقاله درباره تبدیل دارایی به اوراق بهادار و اوراق سلف آمده است: تبدیل دارایی به اوراق بهادار فرایندی است که به موجب آن دارایی‌های پایه که جریان نقدی دارند توسط یک بانک، شرکت یا مؤسسه (بانی) تجمیع می‌شوند و بر مبنای یک «معامله معتبر» و غیر قابل برگشت به یک نهاد واسط فروخته می‌شوند. واسط اوراق بهاداری با پشتوانه این دارایی‌ها منتشر می‌نماید و به سرمایه‌گذاران در قبال دریافت پول نقد می‌فروشد و وجوه حاصله از این معامله را در ازای بهای خرید دارایی‌های پایه به بانی پرداخت می‌نماید. سرمایه‌گذاران برای دریافت اصل و فرع خود فقط می‌توانند به دارایی‌های خریداریشده رجوع نمایند و حق مراجعه به بانی را ندارند. این روش غالباً برای تأمین مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرایند انتشار اوراق سلف نفتی نیز بدین صورت است که بانی یعنی شرکت ملی نفتایران با مراجعه به مؤسسه امین معتبر، طرح خود مبنی بر پیش‌فروش مقدار معیّنی نفت خامرا مطرح نموده تقاضای تأسیس شرکت واسط را مطرح می‌نماید. پس از آن مؤسسه امین با همکاری بانی مبادرت به انتخاب یا تأسیس شرکت واسط می‌نماید. واسط زیر نظر امین و با کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار اوراق سلف نفت را منتشر می‌نماید و آنها را به وسیله بانک یا شرکت تأمین سرمایه معتبری به خریداران واگذار می‌نماید. سپس وجوه حاصله از فروش اوراق را جمعآوری نموده به وکالت از طرف آنان کالای مورد نظر را از بانی (شرکت ملی نفت ایران) به صورت سلف خریداری کرده و قیمتش را می‌پردازد. 

در بخش نتیجه‌گیری این مقاله نیز می‌خوانیم: تبدیل دارایی به اوراق بهادار به شرکت‌ها و مؤسسات اسلامی کمک می‌کند با آزاد کردن و نقدکردن آن مقدار از سرمایه خود که در حصار دارایی‌های غیر نقدی محصور شده است، نقدینگی را به سمت خود سرازیر نمایند مزایای استفاده از اوراق بهادار اسالمی عبارت است از اینکه: اوالً، یک معامله در بخش واقعی اقتصاد در پس زمینه فرایند تبدیل دارایی به اوراق بهادار وجود دارد؛ ثانیاً، هر کدام از طرف‌های معامله در ریسک و بازده اوراق سهیم هستند؛ ثالثاً، داراییهای پشتوانه اوراق، مطالبات ناشی از تسهیلات نیست و رابعاً، تبدیل دارایی‌های پشتوانه به اوراق بهادار به هدف سفته‌بازی نبوده است؛ به عبارت دیگر مدل عملیاتی در تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی تقریباً همانند تبدیل دارایی به اوراق بهادار متعارف است، با این تفاوت که در فرایند تبدیل دارایی به اوراق بهادار اسلامی خرید و فروش دارایی واقعی رخ می‌دهد.

برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا کلیک کنید.

انتهای پیام