کاهش روند ارزیابی محتوایی کتب اهدایی به کتابخانه‌های عمومی
گروه ادب ــ آمار ارائه شده از فعالیت ۵ ماهه سامانه «استعلام کتب اهدایی» در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مزایای بسیاری از جمله کوتاه شدن مدت استعلام و ارزیابی محتوایی از ۶۰ روز به ۴ روز و افزایش سرعت روند بررسی را به همراه داشته است.
به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اداره کل منابع نهاد در سال گذشته به منظور رفع این نقایص روند استعلام کتب اهدایی به کتابخانه‌های عمومی، اقدام به راه‌اندازی سامانه «استعلام کتاب اهدایی» کرد؛ آمار استخراج شده از پیاده‌سازی و اجرای سامانه «استعلام کتب اهدایی» طی بازه زمانی پنج ماهه از یکم دی ماه سال ۱۳۹۷ (آغاز به کار رسمی سامانه) تا ۳۱ اردیبهشت سال جاری، نشان می‌دهد استعلام‌های انجام شده طی این بازه زمانی تقریباً حدود سه برابر کل استعلامات سال ۱۳۹۶ بوده است. در این میان استان اصفهان با بیش از ۴۷ هزار درخواست دارای بیشترین میزان استعلام کتاب در بین استان‌های کشور بوده است. همچنین موضوع دین و ادبیات (قصه و رمان) هر یک با ۲۴ درصد فراوانی بیشترین میزان استعلام اهدایی را در بین موضوعات داشته‌اند.
همچنین گزارش‌های استخراج شده از این سامانه نشان داده متوسط زمان پاسخگویی به استعلامات با گذشت زمان و افزایش حجم بانک داده سامانه از ۴۹ روز در دی ماه به ۴ روز در اردیبهشت ماه کاهش یافته است. به طور کلی در این بازه زمانی متوسط پاسخگویی ۲۶ روز بوده است. در مجموع ۳۵۴ هزار و ۳۹۷ استعلام دریافتی، حدود ۸۶ درصد پاسخ داده شده و تنها ۱۴ درصد از این تعداد در انتظار پاسخ در چرخه کارشناسی است. در نهایت از این میزان استعلام پاسخ داده شده، حدود ۹۸ درصد تأیید و تنها کمتر از ۳ درصد از کتاب‌ها جهت ثبت در کتابخانه‌های عمومی مناسب تشخیص داده نشده است.
اما استقرار سامانه «استعلام کتب اهدایی» با فرآیند جدید خود، دارای مزایای چشمگیری بوده که از آن جمله می‌توان به استعلام صرفاً یک بار از هر عنوان کتاب و تعیین تکلیف یک کتاب برای همه کتابخانه‌ها، جلوگیری نسبی از تخلف کتابداران در ثبت کتاب اهدایی بدون استعلام، تسهیل امکان اصلاح پاسخ اشتباه به استعلامات، پاسخ هوشمندانه و آنی سامانه به استعلام کتابی که قبلاً از طریق سامانه استعلام شده است (۱۲۰ هزار مورد در ۵ ماه)، تسهیل انجام استعلام کتاب از طریق کاربر (کتابدار)، و امکان مشاهده وضعیت کتاب در چرخه استعلام کتابدار، اشاره کرد.
همچنین کوتاه شدن مدت استعلام از ۶۰ روز به ۴ روز و کاهش مداوم این رقم، حذف بروکراسی اداری و کاهش افراد دخیل در پروسه استعلام از ۱۸ نفر به ۵ نفر، افزایش سرعت (افزایش سه برابری پاسخ به استعلامات استانی در مدت مشابه تا پیش از راه‌اندازی سامانه)، تسهیل استخراج انواع گزارش کمی، کیفی و تحلیلی از سامانه و تهیه بانک جامع اطلاعاتی برای استفاده در موارد دیگر (استعلام خرید استانی و ...) از دیگر مزایای پیاده‌سازی سامانه استعلام کتب اهدایی است.
مهم‌ترین دلایل مردود شدن پذیرش برخی کتب اهدایی عبارتند از؛ کتاب‌هایی که بدون مجوز فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده‌اند؛ کتاب‌هایی که تاریخ مصرف آن‌ها گذشته است؛ کتاب‌هایی که از نظر ظاهری دارای خرابی، نقص صفحات، نم‌دیدگی و... هستند و کتاب‌هایی که دارای محتوا و مفاهیم متضاد با فرهنگ مناطق خاص هستند.
منابع موجود در مخازن کتابخانه‌های عمومی معمولاً یا به روش «خرید» و یا به روش «اهدا» تأمین می‌شوند که روند اهدای کتاب به کتابخانه‌ها به همت اعضا، ناشران، مؤلفان و عموم مردم انجام می‌شود.
بر این اساس اداره کل منابع نهاد در سال گذشته به منظور رفع این نقایص روند «استعلام کتب اهدایی» را به همت اداره کل فناوری اطلاعات و اداره کل توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد طراحی و پیاده‌سازی کرد. با پیاده‌سازی این سامانه از دی ماه سال ۹۷ فرآیند استعلام کتب اهدایی نیز تغییر کرد که بر این اساس کتابداران ابتدا به جستجوی مشخصات کتاب اهدا شده به کتابخانه در سایت سامان می‌پردازند. در صورتی که آن کتاب قبلا توسط یکی از کتابخانه‌های کشور استعلام و تأیید شده باشد، کتابدار قادر به ایجاد نسخه و ثبت آن کتاب و افزودن به مخزن خواهد بود و در صورتی که آن کتاب قبلا در سامانه استعلام نشده باشد، کتابدار قادر به ایجاد نسخه نیست و ملزم به انتخاب گزینه «استعلام» است.
همچنین ارسال مستقیم درخواست کتابدار، اعلام نظر کارشناس منابع استان درباره کتاب در سامانه و ارسال به کارتابل ارزیابی اداره کل منابع و در نهایت بررسی توسط اداره کل منابع و اعلام نظر دیگر مراحل پیش‌بینی شده برای روند جدید در سامانه استعلام کتاب اهدایی است.
انتهای پیام
